Ի՞նչ է կատարվում Ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրում. վերջին օրերին համացանցը լի է զանազան ահազանգերով, որ նորոգման անվան տակ այստեղ ջարդուխուրդ են անում անմար կրակը շրջապատող հավերժության տաճարի սյուները կամ ճարտարապետական բառով՝ մույթերը։
Կրքերը շտապեց մարել այս ամենից զարմացած կրթության նախարար Ժաննա Անդրեասյանը. «Սա մի վայր է, որը կարևոր է մեզնից յուրաքանչյուրի համար՝ անկախ որևէ այլ հանգամանքից։ Եվ մեր նախարարությունը ամենախիստ պահանջներն է դնում այս աշխատանքի իրականացման ընթացքում»։
Նախարար Անդրեասյանը բացատրեց՝ կառուցումից ի վեր շուրջ 60 տարի նորոգում չի եղել, ջրահեռացման համակարգի խնդիրներ կան։ Ամեն ինչ մանրամասն քննարկված է՝ 800 միլիոն դրամով և 300 օրում կավարտվի շինարարությունը։
«Ոչ պրոֆեսիոնալ մարդիկ զբաղվում են չափազանց փնթի ու ոչ պրոֆեսիոնալ վերանորոգմամբ՝ Սադախլոյի կապույտ տոպրակներով ու ճղրտված ցանցերով», - ասաց ակտիվիստ Էդուարդ Հայրումյանը։
«Ցեղասպանության ուրացման մասին դավադրական մտքեր չունեմ», - ճշտում է ակտիվիստ Էդուարդ Հայրումյանը և բացատրում՝ հետևում է շինաշխատանքների ընթացքին, հուշարձանի նորոգման որևէ ռեժիմ չի պահպանվում: «Այդպես հուշարձան չեն վերանորոգում: Դա մեր համապետական, համահայկական մասշտաբի հուշարձանն է, թիվ մեկ հուշարձաններից մեկն է մեր, ու այդպիսի փնթի վերաբերմունքով խոսալ, որ վերանորոգում ենք, ասում է՝ «դե քանդել ենք, հեսա անելու ենք», - ընդգծեց նա։
12 հսկա բազալտե մույթերից երեքի քարերը շինարարները հիմնականում հնդիկ բանվորները քանդել են, առանց քարերը պահպանելու, տարածքը սահմանազատված չէ, անփույթ շինհրապարակ է, այնինչ համալիրը զբոսաշրջային պաշտոնական պատվիրակությունների վայր է, և այն այժմ էլ բաց է հյուրերի համար։
Սա՞ է մեր վերաբերմունքը համազգային նշանակության կառույցին, ապշում է Երևանի ավագանու ընդդիմադիրներից Քրիստինա Վարդանյանը. «Անվերջ տուրիստները գալիս են, և կահավորանքն էլ շինհրապարակի պետք է լինի արժանագույն այնպես, ինչպես որ այդ կառույցն է»:
Կրթության նախարարության հայտարարած բաց մրցույթում հաղթող է ճանաչվել միակ մասնակից՝ «Բիդեք» ընկերությունը: Քրիստինա Վարդանյանը հիշեցնում է՝ սա այն ընկերությունն է, որ մի քանի ծրագրեր ուղղակի տապալել է և հատկապես ջրահեռացման մասով. «Փակ շուկայի գետնանցումն էր, որը չորս անգամ վերանորոգվեց իրենց վերանորոգման ժամանակ։ Ջրահեռացում չէին արել, անվերջ ջուրը լցվում է այդ գետնանցումը»։
Երեկ, այսպես ասած, դեպքի վայրում էր կրթության նախարարը։ Ենթադրվում է՝ ինքն էլ է համոզվել՝ հուշահամալիրի տարածքը թափթփված շինհրապարակ է։ Նրա այցից հետո շինարարները փորձել են վարագուրել տարածքը։
Կրթության նախարարությունը հուշահամալիրի հիմնանորոգման ճարտարապետական խմբի ղեկավարի գործը վստահել է հենց հուշահամալիրի նախագծի հեղինակներից Սաշուր Քալաշյանին։ Եվ այս փաստը ընդգծում են համոզելու՝ հուշարձանի հեղինակը ինքն է հսկում նորոգումը, միայն թե հեղինակն ինքն էլ է տարակուսած. «Հռեկոպալ գործ են անում։ Դրանք ռեստավրատոր չեն»։
Ճարտարապետ Քալաշյանը բացատրում է, որպեսզի հավերժության տաճարի ներսի պատերը ջրից չքայքայվեն, դրսի մույթերի բազալտե սալերը պիտի հանվեն, ջրամեկուսիչ շերտ դրվի, և այն քարերը, որ անվնաս են, հետ դրվեն։ Շինհրապարակում, սակայն, բազալտները ջարդուխուրդ են անում, ինչպե՞ս են հետ դնելու, երևի չգիտեն, ասում է ճարտարապետը։
«Շինարարության կազմակերպությունը կյանքում այդպիսի գործ չի արել, բայց, ցավոք սրտի, տենդերով է գործը արվում, ոչ թե մասնագիտական բանով, տենդերն էլ, ով որ էժան կանի, նա է շահում։ Հիմա շահել են, կամ պիտի իրենց մերժվի հիմա, հեռանան այդտեղից, ուրիշ կազմակերպություն ճարվի», - նշեց Քալաշյանը։
Հեղինակային հսկողությունը ստանձնել է, բայց ասում է՝ շինարարական տեխնոլոգիաների առումով հսկիչ է պետք այս «Բիդեք» ընկերության գլխին. չկա։
Տաճարի 12 սյուներից որոշվեց նախ երեքը նորոգել, Սաշուր Քալաշյանի խոսքով, որպեսզի փորձ ձեռք բերեն, նոր անցնեն հաջորդներին, բայց քանդման արագությունը զարմացնում է հեղինակային հսկողություն ստանձնած ճարտարապետին. «Իրանց հետաքրքիր չի դա։ Իրանց հետաքրքիր է ծավալ անեն, փողը ստանան»։
Շինարարության կազմակերպումը վատ է, փնթի, ասում է ճարտարապետը և հիշում՝ Ցեղասպանության հարյուրամյակին ընդառաջ հուշասյունը նորոգվեց, ո՞վ նկատեց, հսկողը էլի ինքն էր։
Շինարարությունն անհապաղ դադարեցնելու և Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրում խնամքով շինարարություն սկսելու կոչեր են հնչում: Գործի պատվիրատուն՝ Կրթության նախարարությունը, երեկ տարածած հաղորդագրությունում մեջ որևէ խնդրի չի անդրադարձել:
