Միացյալ Նահանգներում Փաշինյան-Ալիև-Թրամփ հանդիպումից 20 օր անց Հայաստանի կառավարությունը հրապարակեց Հայաստանի ու Միացյալ Նահանգների միջև ստորագրված երեք հուշագրերը, որոնցից մեկը վերնագրված է այսպես՝ «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծի կարողությունների զարգացման ոլորտում գործընկերության մասին:
«Ընդհանուր առմամբ, որևէ նորություն չկա: Կարծում եմ՝ կարևոր է, որ այդ ուղղությունները նաև հուշագրերի տեսքով արձանագրվեցին», - ասում է Ժողովրդավարության և անվտանգության տարածաշրջանային կենտրոնի նախագահ Տիգրան Գրիգորյանը:
Հուշագրում Սյունիքով դեպի Նախիջևան ճանապարհի մասին կոնկրետ ոչինչ նշված չէ: Հուշագրով Միացյալ Նահանգների ու Հայաստանի կառավարությունները նպատակ ունեն փոխգործակցել Հայաստանի ենթակառուցվածքների և սահմանային անվտանգության բարելավման ուղղությամբ, այդ թվում՝ մասնակիցների միջև ներդրումների, ռեսուրսների, վերապատրաստման և գործընկերության միջոցով։
Հուշագրում պարզապես համագործակցության ուղղություններն ու հիմնական սկզբունքերն են արձանագրվել: Ասում է Ժողովրդավարության և անվտանգության տարածաշրջանային կենտրոնի նախագահ Տիգրան Գրիգորյանը. որևէ նորություն չկա. «բայց, թե ինչքանով այս բոլոր նշված նպատակները կյանքի կկոչվեն, իհարկե, դա այլ հարց է»:
Երկար սպասված այս հուշագրում որևէ հարցի վերաբերյալ կոնկրետ պայմանավորվածություն չկա, կողմերի նպատակներն են ընդհանուր նկարագրված, իսկ վերջում հատուկ ընդգծված է, որ ԱՄն - Հայաստան այս հուշագիրը չի ենթադրում միջազգային ու ներպետական իրավունքններով սահմանված պարտավորություններ:
Այս հուշագրով համագործակցությունը չպետք է մեկնաբանվի իրավաբանական սուբյեկտ: Այստեղ նկարագրվածը նախատեսված չէ որպես բացառիկ աշխատանքային հարաբերություն, նշված է փաստաթղթում: «Ինչ վերաբերում է «միջանցքին» կամ ճանապարհին, այստեղ այդ առումով ո՛չ որևէ նորություն կար, ո՛չ էլ դետալ կար, որը կարող էր հուշել, թե ինչ տրամաբանությամբ է տեղի ունենալու ապաշրջափակումը», - շեշտում է փորձագետը:
Հուշագրի մասնակիցները նպատակ ունեն արձագանքելու Հայաստանի ենթակառուցվածքների և սահմանային անվտանգության առաջնահերթություններին՝ մասնավոր հատվածի ներդրումները խրախուսելով, մաքսային հսկողության արդյունավետությունը և սահմանային անվտանգության հարցում համագործակցությունն ու կարողությունների զարգացումն ընդլայնելով, այդ թվում՝ ապօրինի տեղափոխման և մաքսանենգության դեմ պայքարելու համար: Նշված է ՀՀ - ԱՄՆ փոխըմբռնման հուշագրում:
«Որևէ մեկը չէր ասել, որ հայ - ամերիկյան փոխըմբռնման հուշագրի մեջ պետք է ինչ-որ բան նշված լինի Սյունիքով ճանապարհի մասին». Ռուբինյան
Սյունիքով անցնող ճանապարհի կամ «Թրամփի ուղու» մասին ինչո՞ւ ոչինչ նշված չէ հայ-ամերիկյան հուշագրում, ինչի՞ մասին է փոխըմբռնման այս հուշագիրը, ի՞նչ պայմաններով է աշխատելու այդ ճանապարհը: Ազգային ժողովի փոխխոսնակ Ռուբեն Ռուբինյանին զարմացնում են այս հարցերը:
«Որևէ մեկը չէր էլ ասել, որ հայ - ամերիկյան փոխըմբռնման հուշագրի մեջ պետք է ինչ-որ բան նշված լինի Սյունիքով ճանապարհի մասին», - «Ազատության» հետ զրույցում ասաց ԱԺ փոխխոսնակ Ռուբեն Ռուբինյանը. «Դա ասում էր դավադրապաշտ ընդդիմությունը, որին կանդրադառնամ քիչ հետո: Հուշագիրը, ինչպես ասվել է, Վաշինգտոնում ստորագրվել է երեք հուշագիր տարբեր թեմաներով: Թեմաներից մեկը վերաբերում է «Խաղաղության խաչմերուկին» և դրա հետ կապված Հայաստանի կարողությունների զարգացմանը, որին պիտի աջակցի ԱՄն-ն: Սա ենթադրում է փորձի փոխանակում, ինչ-որ այլ ուսուցողական աջակցություն, համագործակցություն, տեխնիկական աջակցություն և այլն: Ձեր հարցի ենթատեքստը ընդդիմադիր գործիչների ենթատեքստն է, որ մեր տարբեր ընդդիմադիր գործընկերներ չգիտես՝ ինչու որոշել էին, որ իրենք պետք է հաստատակամ կերպով հայտարարեն, որ ահա, կա հուշագիր, որը գաղտնի է պահվում և որում, այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին բաներ կան: Ի դեպ, սա էլ է շատ հետաքրքիր. մեր ընդդիմադիրների ֆետիշը «Զանգեզուրի միջանցք» անընդունելի արտահայտության անընդհատ արծարծման: Եվ, հերթական անգամ ապացուցվեց, որ ընդդիմությունն ուղղակի սնանկ է, որովհետև սկզբից ասում էին՝ խաղաղության պայմանագրում կան ինչ-որ հեքիաթային դավադրապաշտական կետեր, խաղաղության պայմանագիրը ճիշտ պահին հրապարակվեց, և տեսան, որ իրենց ամբողջ թեզերը սնանկ են»:
