Պատերազմ Ուկրաինայում (լայվ բլոգ, թարմացվող)

Բալիում վաղը բացվող «Մեծ քսանի» գագաթնաժողովին ընդառաջ այսօր տեղի է ունեցել Միացյալ Նահանգների և Չինաստանի նախագահներ Ջո Բայդենի և Սի Ծինպինի հանդիպումը:

Երկկողմ խնդիրներից զատ, նախագահները քննարկել են նաև ռուս-ուկրաինական պատերազմի թեման և ընդգծել, որ այդ հակամարտության ընթացքում ոչ մի պարագայում չի կարելի միջուկային զենք կիրառել:

«Նախագահներ Բայդենը և Սին ընդգծել են, որ միջուկային պատերազմը երբեք չպետք է սկսվի, և որ դրանում հաղթող չի լինի, նրանք դեմ են Ուկրաինայում միջուկային զենքի կիրառմանը կամ դրա սպառնալիքի հնչեցմանը»,- ասվում է Սպիտակ տան տարածած հաղորդագրությունում:

Ուկրաինան միջուկային զենք չունի, հետևաբար, Ջո Բայդենի և Սի Ծինպինի ուղերձը հասցեագրված է Ռուսաստանին:

Բայդենը նշել է, որ Միացյալ Նահանգները մրցակցում է Չինաստանի հետ, սակայն առճակատման չի ձգտում: Բայդենն արծարծել է Սինծիանում, Տիբեթում և Հոնկոնգում մարդու իրավունքների հարցը: Սի Ծինպինն ասել է, թե «աշխարհը սպասում է, որ երկու երկրները երկկողմ հարաբերությունների ճիշտ ճանապարհ գտնեն»:

Երկու երկրները պայմանավորվել են համագործակցել կլիմայի, պարենիային անվտանգության, առողջապահության և այլ բնագավառներում:

Ենթադրվում է, որ պետքարրտուղար Էնթոնի Բլինքենը կայցելի Պեկին: Բալիում երկու նախագահները հանդիպել են առաջին անգամ այն բանից հետո, երբ Բայդենը ստանձնել է ԱՄՆ ղեկավարի պաշտոնը:

Reuters լրատվական գործակալության փոխանցմամբ, երկուշաբթի օրը Թուրքիայի մայրաքաղաք Անկարայում հանդիպել են Միացյալ Նահանգների կենտրոնական հետախուզական վարչության տնօրեն Ուիլյամ Բըրնսը և Ռուսաստանի արտաքին հետախուզության ծառայության տնօրեն Սերգեյ Նարիշկինը:

Reuters-ի զրուցակիցը նշել է, որ Բըրնսը ռուսական կողմին է փոխանցել Վաշինգտոնի նախազգուշացումն Ուկրաինայում միջուկային զենքի հնարավոր կիրառման հետևանքների մասին, բայց բուն ռուս-ուկրաինական պատերազմի ավարտի թեման չի քննարկել:

Միջուկային հիմնախնդրից զատ, երկու ղեկավարները քննարկել են նաև ռուսական բանտերում պահվող ամերիկացի կալանավորներին ազատելու հնարավորությունը:

ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան երեկ կայացած արտահերթ նիստում ընդունել է Ուկրաինային վնասները հատուցելու մեխանիզմ ստեղծելու մասին բանաձև։ Կողմ է քվեարկել 94 պետություն, դեմ՝ 13-ը, այդ թվում՝ Ռուսաստանը, Չինաստանը, Բելառուսը, Կուբան։ Ձեռնպահ են քվեարկել 74 պետություններ, այդ թվում՝ Հայաստանը։

Փաստաթուղթը, որն իր բնույթով խորհրդատվական է, մասնավորապես, առաջարկում է ստեղծել ռազմական գործողությունների ընթացքում Ուկրաինային հասցված վնասների ռեեստր։

ՄԱԿ-ում Ռուսաստանի մշտական ներկայացուցիչ Վասիլի Նեբենզյան քվեարկությունից առաջ հայտարարել է, որ բանաձևի նախագիծը «չի դիմանում իրավական քննության», և այն անվանել է «գործող միջազգային իրավունքի տեսանկյունից անօրինականը օրինականացնելու փորձ»։

Ռուսաստանի արտգործնախարարությունը «սև ցուցակում» է ընդգրկել կինոաստղ, կատակերգական դերերով հայտնի Ջիմ (Ջեյմս) Քերրիին:

Միջազգային հեղինակավոր բազում մրցանակների արժանացած դերասանն ունի Միացյալ Նահանգների և Կանադայի քաղաքացիություն:

Ռուսաստանի արտաքին գերատեսչությունը նրա անունը ներառել է «հակառուսական ագրեսիվ քաղաքականություն իրականացնող» 100 կանադացիների ցանկում:

Մեծ քսանյակի (G20) երկրները համաձայնության են եկել գագաթնաժողովի եզրափակիչ կոմյունիկեի շուրջ, որը դատապարտում է Ուկրաինայում ռազմական գործողությունները և մերժում «պատերազմի դարաշրջանը»։ Այդ մասին այսօր հայտնել է Financial Times-ը։

Փաստաթղթի նախագծում, որին ծանոթացել է Financial Times-ը, ասվում է, որ «[G20-ի] անդամների մեծամասնությունը խստորեն դատապարտել է Ուկրաինայում պատերազմը և ընդգծել, որ այն մեծ մարդկային տառապանք է պատճառում ու սրում համաշխարհային տնտեսության մեջ առկա խնդիրները»:

«Միջուկային զենքի կիրառումը կամ կիրառման սպառնալիքն անընդունելի է: Հակամարտությունների խաղաղ կարգավորումը, ճգնաժամերը հաղթահարելու ջանքերը, ինչպես նաև դիվանագիտությունն ու երկխոսությունը կենսական նշանակություն ունեն: Ներկայիս դարաշրջանը չպետք է լինի պատերազմի դարաշրջան», - մեջբերում է թերթը կոմյունիկեի նախագծից:

Այն նաև ընդգծում է, որ ուկրաինական հակամարտությունն «արգելակում է [տնտեսական] աճը, ավելացնում է գնաճը, խաթարում մատակարարման շղթաները, սպառնում է էներգետիկ և պարենային անվտանգությանը»։

Հայտարարության տեքստը, ըստ Financial Times-ի, համաձայնեցվել է արևմտյան երկրների, Ռուսաստանի և Չինաստանի պաշտոնյաների միջև մի քանի օր տևած բանակցություններից հետո։

Ինդոնեզիայի նախագահ Ջոկո Վիդոդոն այսօր Բալիում բացել է Մեծ քսանյակի (G20) գագաթնաժողովը՝ համաշխարհային առաջնորդներին ուղղված իր խոսքում հայտարարելով, որ Ուկրաինայում պատերազմը պետք է դադարեցվի:

«Եթե պատերազմը չավարտվի, մեզ համար դժվար կլինի առաջ շարժվել: Մենք չպետք է աշխարհը մասերի բաժանենք», - ասել է նա։

«Մենք չպետք է թույլ տանք, որ աշխարհը հայտնվի նոր «սառը պատերազմի» մեջ», - հորդորել է Ինդոնեզիայի ղեկավարը, որը նախագահում է G20-ը։

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին, տեսաուղերձով դիմելով արդյունաբերական զարգացած երկրների առաջնորդներին, կոչ է արել դադարեցնել Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինայում մղվող պատերազմը։

«Համոզված եմ՝ այժմ ժամանակն է, որ ռուսական ավերիչ պատերազմը պետք է և կարելի է դադարեցնել։ Դա հազարավոր կյանքեր կփրկի», - ասել է Զելենսկին իր տեսաուղերձում։

Ուկրաինայի նախագահն ասել է, որ պատերազմը պետք է ավարտվի «արդարացիորեն և ՄԱԿ-ի Կանոնադրության ու միջազգային իրավունքի հիման վրա»։

Զելենսկին պնդել է, որ պատերազմը դադարեցնելու համար Ռուսաստանը պետք է դուրս բերի իր զորքերը, փոխհատուցի Ուկրաինային պատճառված վնասը և հաստատի տարածքային ամբողջականությունը։

ՄԱԿ-ի քննիչները հայտարարում են, որ Ուկրաինայում պատերազմող երկու կողմն էլ խոշտանգումներ, այդ թվում՝ ֆիզիկական, հոգեբանական բռնություններ է կիրառել ռազմագերիների նկատմամբ։

«Միջազգային իրավունքի համաձայն՝ «խոշտանգումների և դաժան վերաբերմունքի արգելքը բացարձակ է, նույնիսկ, հատկապես, զինված բախումների ժամանակ», - հայտարարել է ՄԱԿ-ի իրավունքների դիտորդական առաքելության ղեկավար Մաթիլդա Բոգները՝ ափսոսանք հայտնելով, որ ուկրաինական պատերազմի կողմերից ոչ մեկը, ըստ երևույթին, լիովին չի հետևում այդ սկզբունքին, սակայն ռուսների կողմից ուկրաինացի ռազմագերիների նկատմամբ վատ վերաբերմունքն ավելի «համակարգված» էր:

Լեհաստանում հեռարձակվող ZET ռադիոկայանը երեքշաբթի ուշ երեկոյան հաղորդել է, որ Լեհաստանի տարածքում ընկել և պայթել են ենթադրաբար ռուսական երկու մարտական հրթիռներ: Զոհվել է առնվազն 2 մարդ:

Միջադեպը տեղի է ունեցել Լեհաստանի Լյուբլինի մարզի Պշևոդուվ գյուղի մոտ՝ Ուկրաինայի սահմանից շուրջ 5 կիլոմետր հեռավորության վրա:

Չի բացառվում, որ ռուսներն այդ հրթիռներն արձակել են Ուկրաինայի ուղղությամբ, սակայն դրանք շեղվել են թիրախից ու հասել են Լեհաստանի տարածք:

Լեհերը դեռ չեն շտապում որևէ եզրակացություն հայտնել:

Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է, թե «Զինված ուժերի կողմից այսօր հարվածներ չեն հասցվել լեհ-ուկրաինական սահմանի մոտ գտնվող թիրախներ»:

Ռուսները «սադրանք» են անվանել լեհական լրատվամիջոցների տարածած հաղորդագրությունը:

Միացյալ Նահանգները հայտնել է, որ ուշադրությամբ հետևում է այս խնդրին, և «դրա վերաբերյալ Լեհաստանից ստացվող հաղորդագրությունները մեծ մտահոգություն են առաջացնում»:

Վաշինգտոնը նշել է, որ ակտիվ կապի մեջ է Լեհաստանի իշխանության հետ: ՆԱՏՕ-ն նույնպես հաղորդել է խնդիրը լեհական կողմի հետ քննարկելու մասին:

«Տեղի է ունեցել այն, ինչի մասին մենք վաղուց ենք նախազգուշացրել: Ռուսաստանը շարունակում է ահաբեկչական գործողությունները, դրանք այսօր արդեն հասել են Լեհաստան», - հայտարարել է Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին:

Լեհաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ է: Հյուսիսատլանտյան դաշինքի Կանոնադրության 5-րդ հոդվածի համաձայն, հարձակումը որևէ անդամի վրա հավասարազոր է հարձակման ամբողջ դաշինքի վրա:

Վարշավան հաստատում է, որ երեքշաբթի օրն իր տարածքում ռուսական արտադրության երկու հրթիռ է պայթել, զոհվել է երկու մարդ: Կառավարությունը նշում է, թե համապարփակ փաստեր չունի, թե որ երկրից են հրթիռներն արձակվել: Միաժամանակ հաղորդվում է, որ արտգործնախարարություն է կանչվել Ռուսաստանի դեսպանը` «մանրամասն բացատրություններ ներկայացնելու»:

Պայթյուններից հետո Վարշավան անմիջապես Անվտանգության խորհրդի նիստ էր գումարել և որոշել բարձր պատրաստվածության վիճակի բերել զինված ուժերը: «Մեր հատուկ ծառայություններն այժմ դեպքի վայրում են`մանրամասները պարզելու», - հայտարարել է կառավարության խոսնակը:

ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հեռախոսազրույց է ունեցել լեհ գործընկերոջ հետ ու Ամերիկայի «լիակատար աջակցությունն ու օգնությունն առաջարկել հետաքննության հարցում», - հայտարարել է Սպիտակ տունը: Երկու առաջնորդները պայմանավորվել են «սերտ շփման մեջ մնալ`հետաքննությանը զուգահեռ հետագա քայլերը որոշելու համար»:

Լեհաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ է, որի Կանոնադրության 5-րդ հոդվածի համաձայն հարձակումը դաշինքի անդամներից որևէ մեկի վրա դիտարկվում է որպես հարձակում ընդդեմ բոլորի: Միաժամանակ, արևմտյան աղբյուրները նշում են, որ ռազմական դաշինքի արձագանքը կատարվածին մեծապես կախված կլինի քննության արդյունքներից, մասնավորապես հարցից`միջադեպը միտումնավոր էր, թե պատահական:

ԱՄՆ նախագահն այսօր հեռախոսազրույց է ունեցել նաև ՆԱՏՕ֊ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգի հետ, դաշինքի անդամ երկրների դեսպաններն էլ որոշել են չորեքշաբթի արտակարգ հանդիպում անցկացնել:

Միացյալ Նահանգների նախագահ Ջո Բայդենը դաշնակիցների հետ հանդիպումից հետո ասել է, որ արևմտյան ուժերը կաջակցեն Լեհաստանին՝ հետաքննելու, թե «ինչ է կոնկրետ տեղի ունեցել» այդ երկրի տարածքում հրթիռային հարձակման ժամանակ, հավելելով՝ նախնական տեղեկատվությունը ցույց է տալիս, որ հրթիռը, հավանաբար, չի արձակվել «Ռուսաստանից»:

«Քիչ հավանական է, որ այն արձակվել է Ռուսաստանից», - ասել է Բայդենը լրագրողներին Բալիում, որտեղ մասնակցում է Մեծ քսանյակի գագաթնաժողովին։ ԱՄՆ նախագահը վկայակոչել է հրթիռի հետագիծը։ «Ես կանեմ ամեն ինչ, որպեսզի պարզենք, թե կոնկրետ ինչ է տեղի ունեցել», - նշել է Միացյալ Նահանգների նախագահը։

Աշխարհի առաջնորդները, ովքեր հավաքվել են Ինդոնեզիայի Բալի կղզում G20-ի գագաթնաժողովին, չորեքշաբթի օրը արտակարգ հանդիպում են անցկացրել Լեհաստանում հրթիռների պայթյուններից հետո, որոնց հետևանքով երկու քաղաքացի է զոհվել:

Հանդիպումը հրավիրել էր ԱՄՆ նախագահը, հայտնել են Սպիտակ տանը։